Het overlijden van een naaste roept heel wat emoties op. Tegelijk moet je na het overlijden allerlei praktische zaken regelen waar je op dat moment misschien liever niet bij stilstaat.
Vlak na het overlijden
In de eerste uren na het overlijden moet een arts het overlijden vaststellen. De arts stelt een medisch attest van het overlijden op. Daarop wordt de datum en het uur van overlijden, en ook de doodsoorzaak vermeld. Je moet ook een begrafenisondernemer inschakelen. Naast de regeling van de begrafenis neemt de begrafenisondernemer ook vaak administratieve formaliteiten voor zijn rekening, zoals de aangifte van het overlijden bij de burgerlijke stand van de gemeente. Je kunt deze aangifte ook zelf doen. Het overlijden moet aangegeven worden bij de burgerlijke stand van de gemeente waar de persoon is gestorven en in de gemeente waar de begrafenis of crematie zal plaatsvinden.
Voor meer informatie: kijk ook bij overlijdensaangifte.
De uitvaart regelen
Voor de uitvaart neem je contact op met een begrafenisondernemer. Misschien had de overledene specifieke wensen over de begrafenis of crematie? De overledene kan de uitvaart al hebben voorbereid, samen met een begrafenisondernemer of kan je bepaalde instructies hebben gegeven. De overledene kan zijn wensen ook in een testament hebben vermeld of een wilsbeschikking hebben neergelegd bij de gemeente.
Voor meer informatie: kijk ook bij laatste wilsbeschikking en bij begraafplaatsen in Herent.
De financiële zaken regelen
De erfgenamen moeten zelf contact opnemen met alle banken waar de overledene tegoeden had, zoals bankrekeningen, spaarrekeningen, depositoboekjes, kluizen, enz... De bank is dan wettelijk verplicht deze tegoeden te blokkeren. Door de blokkering wordt vermeden dat er nog sommen worden afgehaald zonder de toestemming van alle erfgenamen van de overledene. Misschien ben je niet helemaal op de hoogte van de bankzaken van de overledene. De Belgische Vereniging van Banken en Beursvenootschappen kan je helpen bij het opzoekingswerk.De bank moet een lijst met alle tegoeden opstellen en overmaken aan de Administratie der Registratie. Later wordt op basis van deze lijst nagekeken of alles is opgenomen in de aangifte van de nalatenschap.
De tegoeden kunnen gedeblokkeerd worden als de bank officieel op de hoogte is van de wettige erfgenamen van de overledene. Dat kan via:
- een attest van erfopvolging afgeleverd door de ontvanger van een registratiekantoor.
- of een akte van erfopvolging opgemaakt door de notaris, als een attest van erfopvolging niet volstaat
Op het moment dat de bank de tegoeden vrijgeeft, moeten alle erfgenamen in persoon of via volmacht aanwezig zijn.
In afwachting van de deblokkering van de tegoeden, kan de bank de nabestaanden het geld voor een aantal kosten ter beschikking stellen. Daarbij gelden voorwaarden.
- Het geld is bedoeld voor bijvoorbeeld begrafeniskosten, kosten in verband met de laatste ziekte, kosten in verband met de laatste verblijfplaats,...
- Onder bepaalde voorwaarden kan de bank ook een voorschot geven aan de langstlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende.
Andere instanties op de hoogte brengen
Het is best mogelijk dat je heel wat instanties op de hoogte moet brengen van het overlijden van je naaste. Naast de dokter, de begrafenisondernemer, de gemeente en de bank breng je ook volgende instanties op de hoogte:
- werkgever van de overledene, als de overledene nog aan het werk was
- ziekenfonds
- Directie voor Inschrijving van Voertuigen (DIV)
- Als de overledene een auto of een ander motorvoertuig had, moet de nummerplaat teruggestuurd worden naar de Directie voor Inschrijving van Voertuigen (DIV).
- Is je partner overleden, dan kun je de kentekenplaat overnemen als je getrouwd of wettelijk samenwonend was. Ook in dat geval stel je de DIV op de hoogte zodat de wagen op jou naam kan worden ingeschreven.
- verzekeringsmaatschappij(en) waarbij de overledene een verzekering afgesloten had
- een notaris als er bv. sprake is van een testament, een erfovereenkomst, een contractuele erfstelling of een huwelijkscontract.
Een notaris raadplegen
Indien nodig kun je een beroep doen op een notaris. De notaris gaat in eerste instantie na of de overledene laatste wensen heeft nagelaten in een testament. Pas als dat nagekeken is kan hij of zij bepalen wie recht heeft op welk deel van de nalatenschap. De notaris verzamelt informatie over de volledige inhoud van de nalatenschap. Hij of zij geeft aan de nabestaanden advies over de nalatenschap (zoals de mogelijkheid om de nalatenschap te weigeren of te aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving).
Een overlevingspensioen aanvragen
Een weduwe of weduwnaar kan in bepaalde gevallen recht hebben op een overlevingspensioen. Het overlevingspensioen wordt berekend op basis van de loopbaan van de overleden echtgenoot of echtgenote.
Voor meer informatie : zie overlevingspensioen
Erven
Als de overledene geen testament of huwelijkscontract heeft opgemaakt, wijst de wet de erfgenamen aan. De wetgever heeft een rangschikking opgesteld en de erfgenamen ingedeeld in vier orden volgens bloedverwantschap. Een hogere orde sluit een lagere steeds uit. Binnen de orde bepaalt de graad of je al dan niet erft. Naast de wettelijke regeling heeft iedereen een zekere vrijheid om zijn zijn of haar nalatenschap te regelen via testament, huwelijkscontract, samenlevingscontract of schenkingen.
Erfbelasting
Als je geërfd hebt van iemand die zijn woning in België had, zul je successierechten moeten betalen. Op basis van een aangifte van nalatenschap zal de ontvanger de verschuldigde rechten berekenen en het aandeel van elke erfgenaam bepalen.