Een donkere avond eind november in Casa Manuel, centrum Herent. Twee mensen die elkaar nog niet zo lang kennen, maar die wel veel gemeen hebben. Ze zijn allebei Palestijn, allebei dertigers. Hij heet Nidal, komt uit Syrië, zij heet Monia en komt uit Gaza. Twee verschillende verhalen, maar wel van mensen die allebei tussen twee vuren hebben gezeten en nu op de vlucht zijn.
Nidal woonde in Yarmuk, een Palestijns vluchtelingenkamp bij de Syrische hoofdstad Damascus. Eigenlijk was Yarmuk geen ‘echt’ kamp, maar een buitenwijk van de stad. En het grootste Palestijnse centrum in Syrië. Begin deze eeuw woonden daar nog ruim 100.000 mensen in echte huizen, met scholen, een ziekenhuis… Nidal: “Tot 2013 is het in Yarmuk rustig gebleven. Maar toen is het leger van president Assad er binnengevallen, wij zaten in de tang tussen aan de ene kant het leger en aan de andere kant de oppositie. Er is veel vernield, veel mensen zijn dood of gewond of gevangen, er heerste honger. De grote meerderheid van de bewoners is gevlucht (van de ruim 100.000 inwoners blijven er nu nog een paar honderd over…).” Na twee maanden heeft Yarmuk opgehouden te bestaan als woonplaats voor Palestijnse vluchtelingen, maar de inwoners konden eigenlijk geen kant meer op. Palestijnen zijn niet meer welkom in de buurlanden, er is nog maar één uitweg: Europa. Nidal: “Ik ben eerst naar Turkije gegaan, dan met de boot naar Cyprus, dan naar het Griekse vasteland, en verder te voet, naar Duitsland. Eigenlijk wou ik naar Zweden of Noorwegen: ik ben mecanicien voor vrachtwagens, ik dacht daar zeker werk te vinden. In België ben ik gestrand, de politie heeft mij tegengehouden, er bleek iets mis te zijn met mijn paspoort. Via de Dienst Vreemdelingenzaken ben ik terechtgekomen in een centrum bij Namen, en van daaruit hier in Herent. Hier ben ik goed opgevangen door de mensen van het Lokaal Opvanginitiatief.”
Kun je hier werken? Nidal: “Momenteel niet. Ik heb een half jaar gewerkt in Beringen, maar dat is ver en het loon was niet erg hoog. Ik had een tijdelijk contract via IBO (individuele beroepsopleiding via de VDAB), de werkgever wou mij wel houden, maar dan moest ik daar een woning vinden. Dat is niet gelukt, en nu woon ik dus hier in Herent, met vrouw en dochter. Die waren in Syrië gebleven, maar sinds mijn papieren in orde zijn, heb ik hen kunnen laten overkomen, dat is nu 7 maand geleden.”
In Gaza woedt nog altijd een soort oorlog. Monia: “Ik woonde niet ver van de grens met Israël, en vooral daar wordt gevochten. Daar zijn ook tunnels onder de hekken door, de Israëli’s bombarderen die, maar ze treffen ook huizen in de buurt. Bij zo’n bombardement is ons huis vernield, net als twee andere huizen vlakbij. Op sommige plaatsen hebben ze alles met de grond gelijk gemaakt, met bulldozers. Wij zaten dus tussen twee vuren. Aan de ene kant de Israëli’s, aan de andere de strijders van Hamas… Wij wilden weg, niet alleen ikzelf, ook mijn familieleden… Maar die wonen nog steeds in Gaza.” Hoe groot was jullie familie? Monia: “Ik heb vijf zusters, vier broers, en hun kinderen, en ook zij zouden weg willen. Gaza is eigenlijk een gevangenis, je komt er niet uit, tenzij je ziek bent én een medisch getuigschrift hebt dat je verzorging nodig hebt die je in Gaza niet kan krijgen. Dat is één manier, de andere is gewoon: een Egyptische officier betalen.” En dan naar België. Waarom? Monia: “Ik wilde van in het begin naar België. Het leek mij een veilig land, er heerst godsdienstvrijheid. Het is hier OK om moslim te zijn, om naar de moskee te gaan…” Hoe ben jij hier terecht gekomen? Monia: “Eerst Egypte, dan Turkije, de boot naar Griekenland, en het vliegtuig naar België. Heel gewoon…”
Kan jij hier werken? Monia: “Ik ben apotheker, maar mijn diploma wordt hier niet erkend. Om hier als apotheker te werken zou ik weer moeten gaan studeren…”
Denken jullie in België te kunnen blijven? Monia: “ik zou wel terug willen, maar leven in Gaza zie ik op dit ogenblik echt niet zitten…” Nidal: “ik wil terug naar mijn land. Misschien nog één of twee jaar in België, maar daarna wil ik terug, zeker. Toen het veilig was in Syrië had ik geen probleem. Ik had werk, een flat, een auto, hier heb ik niks… Het liefste ging ik naar Palestina, dat is toch mijn echte land. Maar daar zullen nog vele jaren problemen blijven, ik zie geen oplossing voor het conflict.”
Wim Jansen en Annemie van Winckel
