Dorp aan Zet #buurthuisopkruissnelheid

Reserveer de Kerk van Veltem

Wandeltentoonstelling pastoor De Clerck

In 2020 diende de gemeente samen met de kerkfabriek Veltem-Beisem en de zusters Annonciaden succesvol een aanvraag in voor het projectHet eeuwige leven voor je landelijke kerk” van de Provincie Vlaams-Brabant en PARCUM. Dit project ondersteunt lokale besturen financieel en inhoudelijk bij het implementeren van een pop-up herbestemming (1 jaar) in hun parochiekerk op het Vlaams-Brabantse platteland. De lokale stakeholders krijgen hiervoor een budget van 25.000 euro en trajectbegeleiding vanuit PARCUM. In de aanvraag en bij aanvang van het traject stonden deze drie doelstellingen voorop:

  • 1) Polyvalent en multifunctioneel gebruik van de kerk.
  • 2) Tentoonstelling over pastoor De Clerck in de kerk.
  • 3) Voedselbank, tijdelijk onderkomen in de kerk tijdens de werken aan de pastorij.

In het projectplan van 24 februari 2021 wordt beschreven hoe het traject “Eeuwig leven voor je landelijke kerk” voor de Sint-Laurentiuskerk van Veltem verder zal worden uitgerold in het jaar 2021. Op basis van deze beschrijving (participatie, publieksactiviteiten en tentoonstelling pastoor De Clerck) vraagt de kerkfabriek de toelating aan het Vicariaat Vlaams-Brabant Mechelen om deze activiteiten in nevenbestemming te kunnen organiseren gedurende het jaar 2021. Via de projectgroep zal worden toegezien op het correcte verloop van het uitgestippelde traject. Parallel hieraan zal actief werk worden gemaakt van de inventarisatie en waardering van de collectie van het roerend erfgoed van de kerk.

Het participatietraject

Zoals omschreven in het projectplan lanceerde de gemeente het participatietraject ‘Dorp aan Zet’ #buurthuisopkruissnelheid, waarbij inwoners, sympathisanten en belangengroepen werden uitgenodigd om mee na te denken over de sociaal-culturele invulling van de Sint-Laurentiuskerk om zo tot een gezamenlijk en gedragen invulling te komen.

Een nieuwe beheerraad

In aansluiting op vraag van de inwoners en de kerkfabriek werd er een Pop-up beheerraad samengesteld. Deze groep staat onder andere in voor het dagelijks beheer van de kerk. Er werd een open oproep gelanceerd naar alle inwoners, verenigingen en belangengroepen van Veltem.

De beheerraad komt 2-wekelijks samen. Hoofdopdracht een structuur op te zetten die de werking in de kerk kan faciliteren. 

Daarnaast is er gekozen om met werkgroepen te werken om bepaalde onderwerpen, initiatieven, evenementen uit te werken door leden van de beheerraad. Op deze manier willen we vermijden dat de beheerraad een organiserend orgaan wordt en haar kerntaken en bijgevolg haar bestaansrecht verwaarloosd. Deze groep zet in op inhoud en aansluiting.

Er wordt ook de groep Vrienden van Veltem opgericht. Hier kunnen mensen zich als vrijwilliger aanmelden voor activiteiten die het dorp dynamiseren. Ze kunnen naast het ondersteunen van initiatieven van de beheerraad/werkgroepen ook activiteiten en evenementen van andere verenigingen uit Veltem-Beisem ondersteunen. Deze groep kiest voor kruisbestuiving tussen de verschillende inwoners en belangengroepen en bouwt een inwonersnetwerk uit, met de kerk van Veltem als centrale ontmoetingsplaats.

24 oktober: voorstelling van de eerste resultaten

In aansluiting op het projectplan werd er op 24 oktober een afsluitmoment georganiseerd in Veltem. Het evenement ‘Samen op straat’ had als doel alle inwoners van Veltem op de been te brengen en de eerste resultaten van de herbestemming voor te stellen aan het grote publiek.

De organisatie was in handen van de Beheerraad, alles in de kerk, de projectgroep ‘straatfeest’ die instond voor de rommelmarkt en boerenmarkt, de vrienden van Veltem die een handje hielpen met de promo en de dag zelf en de gemeente Herent die instond voor de programmatie en het officiële gedeelte en de invulling van de programmatie.

Dankzij de brede gedragenheid van de herbestemming en het mooie weer werd het een ware overrompeling. We ontvingen tot 2000 bezoekers.

Infrastructuur (korte termijn)

Er is een budget van 125.000 euro voorzien voor de aanpassingswerken aan de kerk om die als openbaar gebouw toegankelijk en brandveilig te maken. Op 17 mei 2021 werd de opdracht ’ Aanstellen van een ontwerper voor de eerste fase van de herbestemming van de Sint-Laurentiuskerk’ tegen de meest voordelige prijs toegekend aan architect Jan Thiers. De volgende hoofdopdrachten werden geformuleerd.

  • Zuiderscaristie: openbare wc’s
  • Noorderscaristie: keuken
  • Absis: extra nooduitgang voorzien
  • Kerktoren: Voordeuren moeten naar buiten toe openen

Er wordt vanuit gegaan de verbouwingen in 2022 worden aangevat.

De toekomst van het onroerend erfgoed

De voorbije maanden werd het bijzondere erfgoed in de Sint-Laurentiuskerk met veel zorg en op voorbeeldige wijze door vrijwilligers van de parochie geïnventariseerd en digitaal geregistreerd. Meer dan 210 objecten werden nauwkeurig beschreven, opgemeten en gefotografeerd. Een team van vertegenwoordigers uit het kerkbestuur, het centraal kerkbestuur en de parochie van Veltem heeft onder begeleiding van PARCUM de waarden en de betekenis en bestemming van dit erfgoed vastgelegd. 

In de voetstappen van pastoor De Clerck

Naar aanleiding van de herbestemming van de kerk is het initiatief opgestart om een tentoonstelling met internationale uitstraling te ontwikkelen rond de figuur pastoor De Clerck. Onder leiding van de dienst toerisme en erfgoed wordt er samen met Herman Artois van de Stuurgroep Erfgoed, Hilde Peeters van de Heemkundige kring, zuster Machteld en Ria Christens van Parcum naarstig gewerkt aan een wandeling die aan de hand van Pastoor De Clerck zijn werken van barmhartigheid doorheen het Veltem in de periode van de Franse revolutie.

De tentoonstelling wordt geopend op dinsdag 28 juni. Dat is de geboortedatum van pastoor De Clerck. 

Als bijlage vind je de documenten terug die dieper ingaan op de verschillende stappen.

  • 2021_Projectplan herbestemming Sint-Laurentiuskerk Veltem
  • 2022_Dossier onttrekking aan de erediensten ( + bijlage 1 en bijlage 2)
  • 2022_Brief aan het Bisdom
  • 2022_dankwoord aan alle medewerkers van het traject 28 juni 2022