Na melding van gebreken in woningkwaliteit onderzoekt de gemeente eerst of de klachten terecht zijn. Een gemeentelijk woningcontroleur zal dan een onderzoek uitvoeren in de woning. Als de gemeente oordeelt dat de klachten terecht zijn, kan zij de waarschuwingsprocedure of de procedure tot ongeschikt- of onbewoonbaarverklaring opstarten. Deze procedures zijn gratis.
Hoe verloopt de waarschuwingsprocedure?
Sinds 1 januari 2021 kan de gemeente bij de melding van problemen en gebreken in een woning kiezen voor de waarschuwingsprocedure in plaats van de procedure ongeschikt- en onbewoonbaarheid. Bij de waarschuwingsprocedure zal de gemeente een bemiddelende rol opnemen tussen de huurder en verhuurder en proberen om tot een snel herstel van de gebreken in de woning te komen. De keuze voor deze procedure is afhankelijk van de kans op succes op korte termijn.
Na een melding of een klacht wordt een voorcontrole uitgevoerd. Samen met de eigenaar wordt er bekeken welke gebreken weggewerkt moeten worden en wordt er een deadline datum vastgelegd. Als de werken niet voltooid zijn binnen 3 maanden na de melding van de klacht wordt de waarschuwingsprocedure automatisch omgezet naar de procedure tot ongeschikt- of onbewoonbaarverklaring.
Hoe verloopt de procedure tot ongeschikt- of onbewoonbaarverklaring?
Na een melding of een klacht zal een gemeentelijk woningcontroleur een vooronderzoek uitvoeren. Wanneer er gevaar is voor veiligheid en/of gezondheid worden deze gebreken genoteerd in het wettelijke instrument: het technisch verslag. De technisch adviseur neemt contact op met de eigenaar en geeft verduidelijking over de gebreken en noodzakelijke aanpak. Indien nodig wordt de eigenaar ondersteunt bij het uitvoeren van het herstel.
De gemeente kan advies vragen aan Wonen in Vlaanderen, waarbij opnieuw een woningcontrole plaats zal vinden. Wonen in Vlaanderen geeft het advies aan de burgemeester op basis van het resultaat van dit conformiteitsonderzoek. Samen met haar advies verkrijgt de burgemeester ook het technisch verslag.
De woning is
- Ongeschikt als ze minstens één gebrek van categorie II heeft
- Ongeschikt en onbewoonbaar als ze minstens een gebrek van categorie III heeft
Gebreken van categorie II zijn ernstige gebreken die de levensomstandigheden van de bewoners negatief beïnvloeden maar geen direct gevaar vormen voor de veiligheid of gezondheid. Gebreken van categorie III zijn ernstige gebreken die mensonwaardige levensomstandigheden veroorzaken of die een direct gevaar vormen voor de veiligheid of de gezondheid van de bewoners. Vanaf 7 gebreken van categorie I geldt een gebrek van categorie II.
De burgemeester bezorgt iedereen het verslag van het woningonderzoek en het advies van Wonen in Vlaanderen. Alle betrokken partijen kunnen hier schriftelijk op reageren en gebruik maken van hun hoorplicht.
Wanneer de gebreken verholpen zijn kan er een conformiteitsattest uitgereikt worden. Wanneer de herstellingen van de ernstige gebreken blijven aanslepen dan kan de burgemeester over gaan tot het nemen van een beslissing ongeschikt en/of onbewoonbaar van de woning. De burgemeester heeft in principe 3 maanden vanaf het verzoek om een beslissing te nemen.
Als je niet akkoord gaat met de genomen beslissing door de burgemeester dan kun je binnen 30 dagen na de betekening van de beslissing beroep aantekenen bij de Vlaamse minister van wonen op het adres Beroepen Woningkwaliteit, Herman Teirlinckgebouw, Havenlaan 88 bus 40, 1000 Brussel.
Ook als de burgemeester drie maanden na de melding geen besluit heeft genomen of geen woningonderzoek heeft laten uitvoeren, kun je in beroep gaan bij de Vlaamse minister van wonen. Dit noemen we een beroep tegen het stilzitten van de burgemeester. Je kunt in beroep gaan tegen het stilzitten tot twaalf maanden na het verstrijken van de ordetermijn van drie maanden.